Tijdrovend onderzoek
Het vaststellen van de effecten van klimaatverandering op biodiversiteit is vaak een hele uitdaging, omdat goede aantalsgegevens over een lange reeks van jaren veelal ontbreken. Voor vlinders en vogels zijn deze gegevens er wel, dankzij de vrijwillige inzet van waarnemers uit zeven verschillende landen, waaronder Nederland. De vrijwilligers hebben meer dan 1,5 miljoen uren gestoken in het verzamelen van de gegevens. Met succes. Deze week verscheen een artikel in Nature Climate Change. Daarin laat een Europees onderzoeksteam, met ook een aantal Nederlandse wetenschappers, zien dat de populaties vogels en vlinders de noordwaartse opschuiving van hun leefgebieden onder invloed van klimaatopwarming niet kunnen bijhouden.
Klimaatschuld
Het onderzoek richtte zich op de verandering van de hele gemeenschap van vlinder- en vogelsoorten. In bijna alle Europese landen is het zo dat ‘warmteminnende’ soorten, met een zuidelijke verspreiding binnen Europa (bv. kleine zilverreiger en koninginnenpage), een steeds groter aandeel van de lokale gemeenschap uitmaken, ten koste van ‘koudeminnende’, noordelijke soorten (bv. veenbesblauwtje en spotvogel). De resultaten vormen de eerste bewijzen dat hele diergroepen door klimaatverandering een ‘klimaatschuld’ opbouwen op continentale schaal. Een klimaatschuld is de achterstand die soorten oplopen ten opzichte van de verschuivende grenzen van hun leefgebieden door veranderingen in het klimaat, ofwel de afstand tussen het klimatologisch optimale gebied voor een soort en zijn feitelijke areaal op dat moment. Over de laatste twintig jaar bedraagt deze schuld inmiddels gemiddeld 135 km voor vlinders en zelfs 212 km voor vogels. Omdat de verschuiving tussen de soortgroepen verschilt, kunnen ook afhankelijkheden tussen soorten worden verstoord. Op het cruciale moment hebben rupsen dan bijvoorbeeld te weinig te eten en zijn er te weinig rupsen om de magen van jonge vogels te vullen. Omdat er veel ingewikkelde relaties tussen dieren en planten zijn, is het onmogelijk te voorspellen waartoe dit leidt: we gokken met onze toekomst.
Grote teleurstelling over Natuurwet
De Vlinderstichting was buitengewoon teleurgesteld over het eerste concept van de nieuwe Natuurwet, die in de plaats komt van de Flora- en faunawet, de Boswet en de Natuurbeschermingswet. Belangrijkste kritiek was dat deze nieuwe wet niet als uitgangspunt had hoe de natuur, die in ons land al lang sterk onder druk staat, het beste kon worden beschermd. De hele tekst ademde een sfeer van: “Hoe kunnen we de invloed van de natuur zoveel mogelijk terugdringen en hoe kunnen we zorgen dat we zo min mogelijk last ervan hebben”. De Vlinderstichting stond niet alleen in haar kritiek en heel veel organisaties en particulieren hebben ingesproken.
Visie op verdwijnen soorten
De staatssecretaris heeft in de media al wel aangegeven dat er zaken in de definitieve wet anders zullen worden dan in het concept. Zo noemde hij met name het feit dat de bescherming van soorten beter moest worden vastgelegd. Rode Lijst-soorten wil hij in de nieuwe wet een beschermde status geven. Dit vinden we als Vlinderstichting een belangrijke verbetering, maar de opname in de wet alleen is niet voldoende. We zullen er bij de staatssecretaris op aandringen dat hij, namens het kabinet, met een visie komt op de natuur in Nederland. Uit die visie zal duidelijk moeten worden op welke wijze we ervoor kunnen zorgen dat er geen soorten meer uit ons land verdwijnen. Pas als je die visie hebt kun je daar de passende wetgeving bij maken.
Meer informatie:
Sovon
Vlinderstichting
nature climate change
Geen opmerkingen:
Een reactie posten